ชื่อยา                             ยาเหลืองปิดสมุทร

ข้อบ่งใช้                          บรรเทาอาการท้องเสียชนิดไม่ติดเชื้อ เช่น ไม่มีมูก ไม่มีเลือดปน ไม่มีไข้ร่วมด้วย

คำแนะนำการใช้                 ยาประกอบด้วยตัวยาที่มีรสฝาด ซึ่งมีส่วนประกอบของ tannin อาจทำให้หยุดถ่ายทันที ซึ่งอาจมีอาการท้องอืดท้องเฟ้อร่วมด้วย ควรจ่ายยาอื่นคู่กัน      

จากแพทย์แผนไทย

รูปแบบยา                        ยาตอกเม็ด ขนาด 100mg

วิธีใช้                         

ส่วนประกอบ                     

1. เหง้าขมิ้นชัน หนัก 30 กรัม
2. ชันย้อย ครั่ง สีเสียดเทศ เปลือกสีเสียดไทย ใบเทียน ใบทับทิม หัวแห้วหมู เหง้าขมิ้นอ้อย เปลือกเพกา รากกล้วยตีบ หัวกระเทียมคั่ว ดอกดีปลี หนักสิ่งละ 5 กรัม

งานวิจัย/ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา^1,2

1. การศึกษาผลต่อการหดตัวของลำไส้เล็กส่วนไอเลียมของหนูตะเภาจากการเหนี่ยวนำด้วย acetylcholine ยาเหลืองปิดสมุทร ความเข้มข้น 25, 0.5 และ 1.0 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร สามารถยับยั้งการหดตัวของลำไส้ 23, 52 และ 78% ตามลำดับ
2. การศึกษาผลต่อการเคลื่อนไหวของทางเดินอาหารโดยประเมินจากการเคลื่อนที่ของผงถ่านเมื่อให้ยาเหลืองปิดสมุทร ขนาด 1000, 2000 และ 4000 มิลลิกรัม/กิโลกรัม พบว่ายาเหลืองปิดสมุทรสามารถลดการเคลื่อนไหวของลำไส้ได้ 55, 43 และ 37%
3. ผลต่ออาการท้องเสียจากการเหนี่ยวนำด้วย castor oil : ประเมินจากปริมาณของอุจจาระภายใน 4 ชม พบว่า ยาเหลืองปิดสมุทร ขนาด 1000, 2000 และ 4000 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ลดปริมาณอุจจาระภายใน 4 ชั่วโมง = 05, 0.7 และ 0.59 กรัม ตามลำดับ
4. การศึกษาความเป็นพิษในระยะเฉียบพลัน ไม่พบพิษในระยเฉียบพลันและไม่พบการเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรม หรืออาการแสดงของความเป็นพิษอื่นๆ ไม่พบลักษณะผิดปกติของอวัยวะภายในต่างๆ โดยขนาดของสารที่ทำให้สัตว์ทดลองตาย 50%  (LD₅₀) มากกว่า 5000 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ทั้งในหนูขาวเพศผู้และเพศเมีย
5. การศึกษาความเป็นพิษในระยะกึ่งเรื้อรังพบว่า ไม่ก่อให้เกิดพิษในระยะเรื้อรัง การให้สารสกัดขนาด 1,000, 2.000, และ 4,000 มิลลิกรัม/กิโลกรัม เป็นเวลา 90 วัน และบางกลุ่มที่ศึกษา 118 วัน ไม่พบความผิดปกติของหนูทดลอง ทั้งน้ำหนักตัว ค่าทางโลหิตวิทยา ค่าทางชีวเคมี และพยาธิวิทยา ยกเว้นกลุ่มหนูตัวผู้ที่มีน้ำหนักเพิ่มมากกว่ากลุ่มควบคุม แต่ไม่พบความผิดปกติอื่น ๆ

อ้างอิง

1. Sireeratawong S, Khonsung P, Nanna U, Vannasiri S, Lertprasertsuke N, Singhalak T, Soonthornchareonnon N, Jaijoy K. Anti-diarrheal activity and toxicity of Learng pid samud recipe. Afr J Tradit Complement Altern Med 2012; 9(4): 519-29.
2. คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.“ตำรับยาเหลืองปิดสมุทร(ยาแก้ท้องเสีย)...จากภูมิปัญญาสู่งานวิจัย”.[ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/th/researchknowledge.[11 มกราคม 2018].